چارچوب حقوقی- اقتصادی کنترل بحران آب در آسیای مرکزی

Authors

  • عباسقلی عسگریان استادیار روابط بین‌الملل، دانشکدۀ روابط بین‌الملل وزارت امورخارجه
  • مرتضی عباس‌زاده کارشناسی ارشد دیپلماسی در سازمان‌های بین‌المللی، دانشکدۀ روابط بین‌الملل وزارت امورخارجه
  • مسعود غلامی سملی کارشناسی ارشد دیپلماسی در سازمان‌های بین‌المللی، دانشکدۀ روابط بین‌الملل وزارت امورخارجه
Abstract:

اهمیت آب برای ادامۀ تمدن بشری به اندازه‌ای است که می‌تواند آن دسته از منابع آبی که بین دو یا چند دولت مشترک هستند را به صحنه‌ای از نزاع و درگیری تبدیل کند. بر این اساس اختلاف‌های مرزی و ایدئولوژیکی دولت‌ها و ژئوپلیتیک و هیدروپلیتیک متفاوت کشورها در یک منطقه به بحران‌ها و اختلاف‌های آبی در آن منطقه کمک می‌کند. در منطقۀ آسیای مرکزی نیز، مرزبندی‌های کشورهای این حوزه به‌علت فروپاشی اتحاد شوروی، سبب اختلاف‌های مرزی و هیدروپلیتیکی در آن منطقه شده است که زمان‌هایی به بحران آبی بین این کشورها هم تبدیل شده است. با این حال، با اینکه بحث مربوط به بحران آب در منطقۀ آسیای مرکزی پس از فروپاشی اتحاد شوروی برجسته‌تر شده است؛ اما به‌نظر می‌رسد که عواملی در منطقه وجود دارد که مانع بروز جنگ و حتی بحران‌های شدید در روابط کشورهای منطقه بر سر موضوع استفاده از آب‌های مرزی می‌شود؛ بنابراین این نوشتار ضمن استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و بهره‌گیری از روش‌های جمع‌آوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای و اینترنتی به‌دنبال پاسخ به این پرسش است که به‌طورکلی، چه عواملی سبب کنترل بحران آب در آسیای مرکزی و جلوگیری از درگیری‌های منطقه‌ای بین کشورهای منطقه می‌شود؟ در همین زمینه نگارندگان بر این فرضیه استناد کرده‌اند که عواملی در قالب یک چارچوب اقتصادی-حقوقی همچون تبادل انرژی، پیوندهای سازمانی و بین سازمانی و طرح‌های جامع حقوقی برای استفاده از آب، همانند اسناد 1992 آلماتی، 1996 تاشکند در کنترل بحران آب در آسیای مرکزی نقش داشته‌اند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بحران آب و نتایج زیست محیطی آن در آسیای مرکزی

موضوع آب و تأثیر آن در حیات بشر نیاز به استدلال و تجزیه و تحلیل ندارد؛ اما رشد جمعیت و بالا رفتن سطح زندگی و رشد شهر نشینی همراه با گسترش ابعاد صنعتی و تکنولوژیکی زندگی در جهان سبب شده تا استفاده بهینه از آب و حوزه­های آبی موجود در جهان با تأمل و برنامه ریزی بهتری حرکت کند. به‌دنبال چنین شرایطی، مسائل زیست محیطی تا حدودی مد نظر قرار گرفته و با کاهش رقابت­های بیهوده سیاسی، کشورها درپی تعیین رژیم...

full text

چشم انداز جهانی بحران آب؛ مطالعه موردی: بحران آب در آسیای مرکزی؛ دلایل و راه‌کارها

قرن گذشته از نظر منابع استراتژیک، قرن نفت لقب گرفت و قرن کنونی احتمالاً قرن آب خواهد بود. با عنایت به تحولات اقلیمی، اقتصادی و اجتماعی در سطح جهان،‌ تا اواسط قرن حاضر اکثر کشورهای جهان از این دیدگاه با بحران مواجه خواهند شد. در قرن گذشته نیز نزاع بر سر آب در بسیاری از مناطق جهان جزئی جدایی ناپذیر از دیپلماسی کشورها بوده است. این موضوع در تمامی مناطق پیرامون ایران از اهمیت قابل توجهی برخوردار...

full text

بحران آب در آسیای مرکزی: با تأکید بر مناقشه کشورهای منطقه بر سر مسئله آب

پس از فروپاشی اتحاد شوروی و استقلال جمهوری‌ها، روابط اقتصادی پیشین بین جمهوری‌های آسیای مرکزی برهم خورده و روابط بازار حاکم شده است. در برخی موارد تنش بین ازبکستان با قرقیزستان و تاجیکستان برای استفاده ابزاری از جریان آب‌های فرامرزی به‌سوی ازبکستان و قزاقستان سبب اعلام موضع تند کشورهای پایین‌دست آب‌های فرامرزی و حتی تهدید به استفاده از ابزارهای نظامی درصورت اعمال محدودیت شده است. آب و رودخانه‌ه...

full text

بحران آب و نتایج زیست محیطی آن در آسیای مرکزی

موضوع آب و تأثیر آن در حیات بشر نیاز به استدلال و تجزیه و تحلیل ندارد؛ اما رشد جمعیت و بالا رفتن سطح زندگی و رشد شهر نشینی همراه با گسترش ابعاد صنعتی و تکنولوژیکی زندگی در جهان سبب شده تا استفاده بهینه از آب و حوزه­های آبی موجود در جهان با تأمل و برنامه ریزی بهتری حرکت کند. به دنبال چنین شرایطی، مسائل زیست محیطی تا حدودی مد نظر قرار گرفته و با کاهش رقابت­های بیهوده سیاسی، کشورها درپی تعیین رژیم...

full text

جغرافیای اقتصادی منطقه آسیای مرکزی

سابقه در این بخش از قاره وسیع آسیای در طول تاریخ چند هزار ساله جامعه ­های ایلی بصورت پراکنده در سراسر منطقه در حرکت بودند. شیوه زندگی آنها چنان بود که پیوسته به دنبال آب و علوفه فرسنگ ها با استفاده از ایل راه هایی را طی طریق می ­نمودند. و نیز فرآورده ­های دامی خوراک و پوشاک و مسکن آنها را تأمین می­ کرد و تقریباً خودکفا بودند و گهگاه با فروش قسمتی از تولیدات کمبود مایحتاج خود را...

full text

سیاست‌های اقتصادی ترکیه در جمهوری‌های آسیای مرکزی

پس از فروپاشی اتحاد شوروی و ایجاد خلا قدرت در جمهوری‌های نواستقلال‌یافته آسیای مرکزی  این منطقه مورد توجه قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای قرار گرفت که در این میان نقش ترکیه به دلیل پیوندهای تاریخی و فرهنگی با این منطقه دارای اهمیت خاصی است. در این پژوهش تلاش شده است ضمن نگاهی اجمالی به وضعیت اقتصادی ترکیه و جمهوری‌های آسیای مرکزی، فعالیت‌های اقتصادی ترکیه در این جمهوری‌ها مورد بررسی قرار گیرد.

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 11  issue 2

pages  381- 397

publication date 2018-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023